In de cassatieprocedure van de actie in de gemeenteraad van Zeist op 6 oktober 2015 heeft advocaat Jebbink namens Joke Kaviaar de Hoge Raad gewraakt. Ze kreeg bij het Hof een gevangenisstraf van twee weken voor de actie, plus de tenuitvoerlegging van de eerder voorwaardelijk opgelegde twee maanden wegens opruiing. De uitspraak van de Hoge Raad is aangekondigd op 18 december aanstaande. De wraking wordt behandeld op 29 oktober om 11 uur. Dit is een openbare zitting. Onder video het persbericht van de advocaten.

VERSTORING RAADSVERGADERING ZEIST from ᚬ H E X K A T ᚬ on Vimeo.

PERSBERICHT – Advocaat wraakt alle strafrechters van de Hoge Raad
‘Invloed van niet aangewezen “reserverechters”schaadt onpartijdigheid hoogste rechter en het recht van wederhoor’

Amsterdam, 1 oktober 2018 – De Amsterdamse advocaat Willem Jebbink heeft in een strafzaak alle strafrechters van de Hoge Raad gewraakt. Volgens Jebbink is de werkwijze van de hoogste rechter in strafzaken strijdig met de grondwet, de wet en het internationale recht. De Hoge Raad behandelt het wrakingsverzoek op een openbare zitting van 29 oktober 2018 om 11.00 uur.

De Hoge Raad maakt, aldus Jebbink, sinds jaar en dag gebruik van ‘reservisten’. Dat zijn strafrechters die wel in de Hoge Raad zitten maar niet officieel op de zaak. Toch doen ze mee aan de beraadslaging. ‘De “reservisten” kunnen daardoor dus de wettelijk aangewezen drie of vijf rechters beïnvloeden of zelfs overrulen. Dat schaadt de rechterlijke onafhankelijkheid en onpartijdigheid’, aldus Jebbink. ‘De term “reservisten”, reserverechters dus, is misleidend, omdat zij volop meedoen. Die “reservisten” beraadslagen over de zaak maar zijn onzichtbaar in de uitspraak op papier. Een vorm van geheime achterkamertjesrechtspraak op het hoogste niveau.’

De grondwet bepaalt dat niemand mag worden afgehouden van de rechter die de wet hem toekent. Volgens Jebbink is het Europees hof voor de rechten van de mens kritisch over onofficiële advisering van rechters die door de wet zijn aangesteld: ‘Temeer als dat onzichtbaar en oncontroleerbaar gebeurt. De verdachte kan dan niet reageren op eventuele inbreng van “reservisten”, zodat deze praktijk ook het recht op wederhoor schendt.’

Jebbink voert de zaak in nauw overleg met oud-hoogleraar aan de UvA H.U. Jessurun d’Oliveira, die al langere tijd vraagtekens heeft geplaatst bij de grondwettelijkheid en verdragsconformiteit van deze werkwijze van de Hoge Raad. Jessurun d’Oliveira deed in 2017 zelfs aangifte tegen alle leden van de Hoge Raad wegens het stelselmatig schenden van hun ambtsgeheim, maar het OM besloot niet tot strafvervolging over te gaan.

Het wrakingsverzoek is ingediend in een zaak van een demonstrante die op de publieke tribune van de gemeenteraad Zeist werd gearresteerd wegens verstoring toen zij protesteerde tegen de bouw van de gezinsgevangenis voor asielzoekers in Zeist. Haar zaak is officieel aan drie rechters toegewezen. Nadat Jebbink de Hoge Raad recent vroeg of ‘reservisten’ aan de beraadslaging in deze zaak zullen deelnemen, antwoordde de Hoge Raad dat daarover geen mededelingen worden gedaan.
De verdachte kan niet reageren op de inbreng van ‘reservisten’ zodat deze praktijk ook het recht op wederhoor schendt ‘Dat is nogal wat’, aldus Jebbink, ‘je vraagt als burger aan Nederlands hoogste rechter wie jouw zaak beslist of beïnvloedt en je krijgt in wezen te horen dat dat geheim is.’

In de Hoge Raad zitten in totaal elf strafrechters. In 2017 publiceerde de Hoge Raad een protocol, waarin de werkwijze van ‘reservisten’ is beschreven. ‘Maar dat is geen geldige formalisering van de rol van “reservisten”’, aldus Jebbink. ‘Dit protocol heeft namelijk geen wettelijke basis. De Hoge Raad vormt hier dus buiten het parlement om zijn eigen procedureregels, in strijd met de wet.’

Het wrakingsverzoek heeft volgens Jebbink een principieel karakter: ‘De Hoge Raad vindt dat de rechtseenheid is gediend met teambeslissingen. Maar die opvatting is niet democratisch gelegitimeerd. De wet geeft de burger het recht op drie of vijf rechters. Afwijking hiervan kan ook de rechtsontwikkeling schaden. Als bijvoorbeeld drie rechters op het hoogste niveau afwijkend van hun overige collega’s oordelen, kan dat nuttig zijn voor de lagere rechtspraak en de discussie over bepaalde juridische vraagstukken. Pas als een heel grillig beeld zou ontstaan, zou je de rechtseenheid als argument kunnen gebruiken’, zegt Jebbink. ‘Minstens zal de ingeslopen praktijk transparant en dus bij wet moeten worden geregeld, waarbij ook naar waarborgen van de verdachte wordt gekeken.’

Willem Jebbink
Prof.mr. H.U. Jessurun d’Oliveira